Blogi

Zaczynam od P.S.

Odezwał się do mnie Ryś i udostępnił swoje jak to określił „normalne ”  opowiadanie. Przeczytałam, bardzo dobre i na dodatek jest to literatura wyższego sortu /sort to ostatnio modne określenie/. Więc uzupełniam gwoli sprawiedliwości. I obiecuję poczytać więcej…

Drogi E.

Franek siedział po drugiej stronie klasy. Mieszkał w internacie, potem dojeżdżał kilkadziesiąt kilometrów. Raczej nie udzielał się w przedsięwzięciach klasowych, był zapalonym kinomanem. Zdarzało się, że po zajęciach z fizyki, kiedy wracaliśmy z Uniwersytetu do szkoły, Franek zbaczał do kina studyjnego, które znajdowało się na tej samej ulicy co szkoła. Trochę byłam zaskoczona, gdy na balu maturalnym Franek zaprosił mnie do tańca i prawie nie odstępował. Wytłumaczyłam sobie, że skoro w klasie jest tak mało dziewczyn / a nie praktykowało się zapraszania osób spoza szkoły na bal/, to musiał zadbać o towarzystwo. Niezależnie od powodu sprawił, że bawiłam się wyśmienicie i zawsze byłam i jestem mu za to wdzięczna.

Nie pamiętam, czy przed zakończeniem szkoły, czy po w jakiejś chwili wybraliśmy się na herbatę do cukierni z Frankiem i Jasiem. Przez dwie godziny z Jasiem opowiadaliśmy różne wydarzenia z biwaków i obozów harcerskich w których braliśmy udział – ja w Chorzowie, Jasiu w Katowicach, wspominaliśmy te wydarzenia w których braliśmy udział wspólnie. Franek słuchał cierpliwie, po czym na zakończenie podsumował : -Szkoda, że nie byłem harcerzem…

Studiował budownictwo. Żałuję, że nie mogłam być akurat na tym spotkaniu, które zorganizował Franek w swoim domu w Katowicach, nie poznałam jego żony. Jakieś drobne gesty w czasie następnych spotkań utwierdzały mnie w przekonaniu, że jest dobrze wychowanym, rozsądnym i godnym zaufania człowiekiem. Kiedy na ostatnim spotkaniu poznałam jego siostrę i jej rodzinę upewniłam się, że Franek jest człowiekiem przez duże C.

Jasiu… Należał do „słońc” . Był harcerzem i turystą. Bardzo lubiłam jego sposób wypowiadania się, specyficzną filozofię, humor. Zbliżała nas działalność w harcerstwie, biwaki, obóz, zbiórki. Miał w sobie to coś, co trudno mi nazwać, ale co przyciągało do niego ludzi, sprawiało, że dobrze się czułam w jego towarzystwie. Świetnie parodiował I sekretarza PZPR, wtedy już byłego, Gomułkę. Czasem na przerwach wypowiadał się w ten sposób budząc naszą wesołość. Jaś miał też zabawne pomysły. Często opowiadał, że jego dziadek był maszynistą kolejowym i on chciałby mieć lokomotywę. W końcu dał do gazety codziennej ogłoszenie w dziale ogłoszeń drobnych ;”Lokomotywę TKt -48 kupię” . Chętnego do sprzedaży wtedy nie znalazł, ale pewien odzew był. W tygodniku „Przekrój” na ostatniej stronie zamieszczano różne ciekawostki, często też ogłoszenia z komentarzami. Ogłoszenie Jasia zamieszczono z pytaniem „A dworzec pan masz?” Wtedy, w latach 70-tych nie przypuszczaliśmy, że nadejdą takie czasy, że nie tylko można będzie kupić sobie lokomotywę, ale i samolot wylicytować na aukcji…

Jan z Tadkiem przewędrowali chyba wszystkie polskie łańcuchy górskie, efektem jednej z wędrówek była organizacja obozu harcerskiego, wędrownego, jednego z najlepszych w których miałam okazję uczestniczyć. Gdzieś tak chyba w drugiej klasie, mieliśmy po szesnaście, siedemnaście lat, w powietrzu zawisło zainteresowanie płcią przeciwną. Rodziły się sympatie, próby „zakochiwania”, próby zainteresowania sobą pojedynczej osoby, przymierzanie do bycia we dwoje. Pewnego razu Jasiu zwierzył mi się, że bardzo podoba mu się pewna koleżanka. Próbowałam ją wybadać, ale zdecydowanie nie była zainteresowana. Odeszła z naszej klasy do klasy równoległej w swoim mieście, ale do dziś nie jestem pewna, czy zainteresowanie nią nie skłoniło Jasia do wybrania zawodu lekarza / jej ojciec był lekarzem i ona też podobno wybrała medycynę/. W każdym razie historia nie miała dalszego ciągu.

Co jakiś czas spotykaliśmy się na wyjazdach klasowych. Zmienił się w tym czasie ustrój w naszym kraju, warunki pracy. Na przedostatnim spotkaniu zastanawiałam się, czy zmienił też się Jasiu. Czy to, że zmuszony był prowadzić działalność na własny rachunek nie wpłynęło na jego poglądy i życie. Nie umiem zapomnieć mu słowa „pieniąchy”. Na ostatnim spotkaniu go nie było, więc nie mogłam poczynić dalszych obserwacji.

Pozostała jeszcze jedna osoba, ale to wymaga więcej miejsca, więc może dalej w następnym liście…

Pozdrowienia E.

Drogi E!

Teraz powinien być ciąg dalszy o kolegach licealnych, ale najpierw mała dygresja.

Uświadamiam sobie, jak mało wiem o ludziach, których spotykałam w swoim życiu. Młodość to czas, który nas kształtuje, ludzie, którzy nam towarzyszą w życiu pomagają nam zrozumieć siebie, wpływają na nasze poglądy, dają obraz świata w jakim żyjemy. O kolegach z klasy, z którymi spędziłam było nie było cztery piękne lata życia także wiem niezbyt dużo, wiele wspólnych wydarzeń zatarło się w pamięci, pozostał zarys charakterów, jakieś być mało istotne dla innych szczegóły. No cóż, uświadamiam sobie teraz, że o najbliższych, z którymi spędziło się o wiele więcej lat też wiele nie wiemy. Każdy człowiek, nawet najbliższy stanowi tajemnicę. I to jest piękne, szczególnie jeśli po wielu latach potrafimy stale odkrywać w najbliższych coś nowego i dobrego.

Teraz chaotycznie, jak mi się przypomni. Pierwszy w alfabecie był Witold. Na początku sprawiał wrażenie typowego prymusa: siedział w pierwszej ławce, zawsze przygotowany, w przedmiotach ścisłych był o wiele lepszy od większości z nas. To on rozwiązał matematycznie pierwsze zadanie z fizyki / chyba o tym pisałam/. Matematyka była jego pasją, drugą była muzyka. Jego ojciec wykładał na Akademii Muzycznej , a Witek uczył się popołudniami w średniej szkole muzycznej. Szkołę muzyczną skończył o rok, lub dwa lata wcześniej, a przed dyplomem ćwiczył nawet na lekcjach w ogólniaku, grając „na sucho” pod blatem stolika szkolnego. Nadwyrężył sobie z tego powodu łokieć i przez pewien czas chodził do szkoły z ręką na temblaku. Należał do tych, którzy uczyli się w podstawówce przy liceum. Na pierwszych zajęciach pani wychowawczyni zaproponowała go na funkcję przewodniczącego samorządu klasowego. Nie był jednak typem społecznika, a druga szkoła pochłaniała go tak, że nie miał czasu na inne działania. Gdy poznaliśmy się lepiej zrezygnował z funkcji. Ukończył studia matematyczne i uzyskał stypendium w Kanadzie. Wyjechał tam na pewien czas i pozostał. Z opowiadań kolegów wiem, że różnie mu się wiodło, ale osiągnął pozycję zawodową w informatyce, założył rodzinę. Bardzo miło było się potkać poprzez Skype’a na którymś spotkaniu klasowym.

Drugi Witek również pasjonował się muzyką, ale innego rodzaju – był członkiem Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. No i oczywiście był dobrym matematykiem – został profesorem uniwersyteckim w Katowicach, a później w Zielonej Górze. W życiu prywatnym był chyba najbardziej niekonwencjonalnym członkiem naszej klasy, poczynając od zmiany nazwiska w trakcie liceum, poprzez najwcześniejsze /choć wcale nie tak wczesne/ ojcostwo do najpóźniejszego ojcostwa. To chyba największe zawirowania rodzinne wśród moich kolegów z klasy. Na szczęście jesteśmy beznadziejnie staroświeccy i uporządkowani. Przynajmniej tak mi się wydaje…

Profesorem został też Tomek, o którym już wspomniałam. Zrealizował swoje plany życiowe, zrobił karierę uniwersytecką, wykłada matematykę na różnych światowych uniwersytetach, ale nie jest zbyt towarzyski, rzadko brał udział w spotkaniach klasowych /o ile brał, bo nie wbił mi się w pamięć/.

Inną karierę zrobił kolega Ryszard. Jest doktorem fizyki, ale bardziej stał się znany jako pisarz. Wydał chyba trzy tomiki z opowiadaniami. Kiedyś próbowałam przeczytać jedno z nich, ale wydało mi się zbyt „przeintelektualizowane”. Powołania na autorów, których nie znałam, słownictwo zbyt specjalistyczne… Nie dorosłam do takich rozważań… Za to ostatnio poznałam kilka drobiazgów, które opublikował na blogu. Czyta się całkiem nieźle. Nie ma to jak krótkie formy…W każdym razie działa w kulturze „wyższej”, zajmuje się filozofią.

Na dziś tyle, muszę się zastanowić kogo „obsmarować „ w dalszej kolejności.

Pozdrawiam Ellani.

Drogi Przyjacielu!

Zrobiłam rachunek, listę obecności naszej klasy, by przypomnieć sobie o kim jeszcze nie pisałam. Jeszcze trochę zostało…Więc do dzieła…

Karierę akademicką wybrało więcej osób. Piotr, który w szkole pozostawał jakby w cieniu Tomka, którego był kuzynem, zrobił habilitację i został wykładowcą akademickim /matematyka/ nie tylko na macierzystym Uniwersytecie Śląskim. Wykładowcą fizyki został Jacek. Jacek przyszedł do naszej klasy jako wybitny chemik. W drugiej klasie liceum brał udział w ogólnopolskim finale Olimpiady Chemicznej, jednak ostatecznie wybrał studia z kierunku fizyka. Z Jackiem wiąże mnie wspomnienie. W trzeciej klasie, chyba na zakończenie mieliśmy pisać duży sprawdzian. Ponieważ wykładowcy zdawali sobie sprawę z różnic poziomów wiedzy wśród uczniów, a także z trudności materiału, postanowili dopuścić do pisania sprawdzianu parami. Szczęśliwy los sprawił, że miałam za partnera właśnie Jacka… Byłam dobrą sekretarką… Dostałam czwórkę.

Pracę w szkole wyższej w Kielcach podjął też po studiach Kaziu. W latach szkolnych oprócz nauki zajmował się też pisaniem wierszy. W trzeciej klasie napisał trzecią część „eksperymentiady”. Ponieważ nie brał udziału w kilku ostatnich spotkaniach klasowych tłumacząc się odległością zachęcaliśmy go, by zorganizował spotkanie gdzieś bliżej Kielc. Nadal czekamy….

Pierwszym, który zrobił międzynarodową karierę, był Adam. W szkole uznawany był za „enfant terrible” /chyba tak się to pisze/. Syn znanego pianisty także wcześniej chodził do podstawówki przy naszym liceum. Koledzy twierdzili, że słucha tylko ojca i tylko przed nim czuje respekt. Nie pamiętam większych problemów z nim związanych, ale trochę charakteryzuje go taka sytuacja. Na jednej z wycieczek w trakcie ogniska wykonywaliśmy różne zadania. Koledzy wymyślili, że Adam ma przedstawić nam scenkę tłumaczenia się przed nauczycielem z braku zadania domowego. Mieliśmy dużo radości, a Adam popisał się niebywałą fantazją. I jeszcze to: Matura z języka pisemnego obejmowała pisanie wypracowania na zadany temat. Nasza profesorka stwierdziła, że według niej wypracowanie na ocenę bardzo dobrą powinno zajmować 6 do 8 stron, na dobrą do 10 stron, a 12 to o wiele za dużo. Adam napisał podobno 18…. Ale maturę zdał. Ukończył studia, ale głównym jego zajęciem stała się gra w brydża. W tym sporcie został arcymistrzem światowym, brał udział w wielu międzynarodowych zawodach.

Trochę wiem o Grzesiu – spotkaliśmy się na spotkaniach klasowych. W czasie ostatnich spotkań lepiej poznałam też Wojtka. W szkole Wojtek siedział po przeciwnej stronie klasy, należał do tych dojeżdżających z daleka, w pierwszej klasie mieszkał w internacie. Nie mieliśmy zbyt dużo kontaktów. Na spotkaniach dowiedziałam się o nim więcej. Jest zapalonym fotografem, dokumentował nasze spotkania,

Na koniec zostawiłam tych, których poznałam lepiej, z którymi miałam większy kontakt lub wspominam najczęściej. Sądzę, że zajmie to więcej miejsca, więc rozpocznę w następnym liście.

Pozdrawiam więc.

Ellani.

List 23                                                                                                           25.09.2018

Witaj Powierniku!

Jak wspomniałam w poprzednim liście, nasza wspaniała, cudowna klasa ma też czarną kartę. Karcie tej na imię Olek.

Olek przyszedł do naszej klasy w drugim roku. Było to o tyle dziwne, że przecież wszyscy zdawaliśmy dodatkowe egzaminy do klasy, a program różnił się od programów innych klas licealnych. Olek był też rok młodszy od nas. Klasa była już zgrana, koleżeństwa i przyjaźnie pozawierane i trudno było się włączyć w już działający organizm. Poza tym charakterystyczny profil twarzy i krótkie nazwisko dawały pole do żartów i karykatur. Znalazło się kilku uczniów, którzy to wykorzystali. Sytuacja była podobna jak w pierwszej klasie z Haliną, chociaż żartownisiami byli inni. No i zakończyła się inaczej. Żarty trwały przez rok i drugi, w pewnym momencie dziewczyny uznały, że to za długo i zwróciły się do Olka, by zaprotestował. Niestety, Olek zamknął się w sobie, udawał, że zaczepki go nie dotyczą. Ponieważ siedział w drugim rzędzie ławek, a kolegowało się najczęściej z najbliższymi sąsiadami, nie zwracałam również na niego większej uwagi. Teraz myślę, że musiało być mu ciężko, był samotny, a może też miał charakter samotnika. W każdym razie nie pojawił się na żadnym spotkaniu klasowym, które organizowano co pięć lat. Z internetu wiem, że został profesorem w Krakowie, ale w żadnym życiorysie nie przyznawał się do nauki w naszej klasie. Na każdym spotkaniu klasowym wspominaliśmy Olka, chłopcy składali samokrytykę, ale wtedy nikt nie był w stanie przewidzieć przyszłości.

Myślę, że gdyby Olek głośno zaprotestował sytuacja byłaby inna, chłopcy potraktowaliby go jak kolegę i może odnalazłby się w naszej klasie. Po tylu latach wciąż mnie to dręczy.

Nie wiem, o kim następnym napisać. Czy w kolejności alfabetycznej, czy pisać najpierw o tych, których zapamiętałam najlepiej lub na odwrót, najmniej mam o nich do powiedzenia. Chyba zacznę od tych, którzy już od nas odeszli. Najwcześniej straciliśmy Jurka. Jurek mieszkał w Chorzowie tak jak ja, ale po drugiej stronie miasta. Miał skrajnie różne zainteresowania – język polski i matematyka. W czwartej klasie przeprowadzał ankietę wśród kolegów, czy ma iść na polonistyką czy na matematykę. Nie wiem jakie były wyniki ankiety, ale wybrał matematykę.

O ile dobrze pamiętam, w czwartej klasie był przewodniczącym naszej klasy.

Drugiego żegnaliśmy Henia, a właściwie ojca Artura- nasz kolega Henio wybrał życie kapłana – początkowo studiował na Śląskim Seminarium Duchownym, ale po trzecim roku i obowiązkowym wtedy roku ”praktyki robotniczej” wstąpił do zakonu franciszkanów, tam po roku nowicjatu kontynuował naukę i został wyświęcony na kapłana zakonnego. Henia znałam dosyć dobrze, bo siedział ławkę przede mną, ale przede wszystkim dlatego, że mieliśmy wiele innych wspólnych spraw, a należałam do osób, które obdarzył zaufaniem.

By to zrozumieć, trzeba przypomnieć czasy, w jakich żyliśmy. Oficjalna propaganda promowała laickość, władze robiły dużo, by zwalczać Kościól i objąć „rząd dusz”, ale musiały zwracać uwagę na opór, więc działania były niezbyt widoczne. Słyszało się to i owo, ale nie było wtedy zbyt dużo dostępu do mediów niezależnych. W każdym razie wiedzieliśmy, że często zdarzało się, że ktoś chętny do seminarium miał problemy w szkole, nie zdawał matury i nie mógł kontynuować nauki. Być może z tego powodu Henio skorzystał z możliwości nauki w innym mieście, gdzie nie był tak znany z kontaktów z kościołem. Podejrzewam, że z tego powodu grał rolę klasowego wesołka i zainteresowanego dziewczynami. Na pierwszej klasowej wycieczce sobotnio – niedzielnej / wtedy dyrekcja nie była zbyt chętna do udzielania wiele zwolnień z lekcji/ upierałyśmy się z koleżanką Elą by zrobić przerwę na udział w mszy św. Kiedyś Ela opowiedziała mi jak rodzina zdobywa obrazki, które jej brat po święceniach kapłańskich będzie rozdawał wiernym. Nasza postawa sprawiła, że Henio powiedział nam o swoich zamierzeniach. Utrzymywaliśmy to w tajemnicy ponad dwa lata. Chyba więcej osób o tym wiedziało, ale oficjalnie Henio wybierał się na socjologię. No i po zakończeniu drugiej i trzeciej klasy chodziliśmy razem na rurki z bitą śmietaną albo lody. Pamiętam jeszcze dylemat moralny Henia po pierwszej dwudniowej wycieczce klasowej – kilku chłopców postanowiło złożyć się na butelkę wina . Henio tłumaczył, że musiał się dołożyć, aby nie wyjść na kapusia…

Po maturze odbywał się w szkole bal maturalny. Przed balem mieliśmy okazję obejrzeć nasze świadectwa maturalne – wyniki znaliśmy wcześniej – po czym oddawaliśmy je i szkoła wysyłała je do wybranych uczelni razem z wszystkimi potrzebnymi dokumentami. Henio poszedł do pani wychowawczyni i poprosił o świadectwo. Przyznał się, że chce pójść do Seminarium Duchownego. Wychowawczyni była w tym czasie sekretarzem partii w szkole – nauczyciele musieli w większości zapisać się do partii – ale stwierdziła:” Jutro wyjeżdżam na dwa tygodnie, a potem niech się dzieje co chce…” Po jakimś czasie Henio, już jako kleryk, odwiedził szkołę i tak opowiedział o spotkaniu z Panią wychowawczynią: „Powiedziała mi, że nie jest już sekretarzem i nawet się z tego cieszy…” Była wspaniałym człowiekiem. Henio po trzech latach seminarium i obowiązującym wtedy roku pracy fizycznej – wstąpił do zakonu franciszkanów i ukończył seminarium zakonne. Przyjął imię zakonne Artur. Już w czasach licealnych chorował na serce i serce odmówiło mu posłuszeństwa przed ukończeniem pięćdziesiątego roku życia.

Ostatni odszedł Jacek T, czyli połowa firmy To&To, działającej w naszej klasie. Firma działała raczej werbalnie i poprzez reklamę – czym właściwie miała się firma zajmować tak do końca nie wiem. Pamiętam tylko logo: To& To Company, które pojawiało się na zeszytach, linijkach, gazetce ściennej itp. / Wtedy nie znaliśmy pojęcia „logo” – był znak, symbol graficzny /. Jacek był jednym z żartownisiów, którzy wymyślali przeróbki nazwiska Olka, a później na każdym spotkaniu klasowym kajał się i przepraszał, w każdym razie też leżało mu to na sercu. Po studiach wybrał pracę w kopalni, by szybciej przejść na emeryturę – jak twierdził. Czas na emeryturze poświęcał na granie na giełdzie i operacjach bankowych, co było w tym czasie nowością w naszym kraju. Ostatni raz spotkaliśmy się chyba w Kudowie, na kolejnym spotkaniu klasowym bodajże 40 lat po maturze. Wtedy stwierdziłam, że po tylu latach nasze charaktery nic a nic się nie zmieniły, Jacek pozostał takim, jakim zapamiętałam go ze szkoły.

Teraz o drugiej części firmy To&To, czyli Tadku. Tadek był już w pierwszej klasie bardzo wysokim i spokojnym chłopakiem, harcerzem i zapalonym turystą. Nade wszystko lubił i nadal chyba lubi wędrówki po górach. Przemiany gospodarcze po zmianie ustroju zmusiły go rzeczywiście do założenia firmy, ale jego partnerem został inny kolega z klasy, Marek. Z tego co sobie przypominam, po latach partnerstwa stali się również rodziną za przyczyną swoich dzieci.

Marek był osobistością naszej klasy. Także wysoki i spokojny cieszył się autorytetem nie tylko wśród uczniów, ale i nauczycieli. Został przewodniczącym samorządu klasowego, organizował wycieczki, załatwiał sprawy z nauczycielami. Myślałam, że byłby dobrym politykiem, ale chyba „władza klasowa” dała mu w kość, a może po prostu jest zbyt uczciwym i odpowiedzialnym człowiekiem i do polityki go nie pociągnęło. Pociągała go praca naukowa, po studiach rozpoczął pracę w instytucie badawczym, ale przemiany polityczno – gospodarcze zmusiły go do zajęcia się czymś innym. W czasach szkolnych prowadził drużynę harcerską w szkole podstawowej, należał do grupy harcerskiej naszej klasy. To na razie tyle na dziś, ciąg dalszy nastąpi… mam nadzieję.

Pozdrowienia E

wrzesień 2018

Witaj !

Nie bardzo wiem od czego, albo od kogo zacząć. Chyba od koleżanek, bo z nimi miałam najwięcej kontaktów i jest ich najmniej. Trochę już o nich pisałam. Z dziewięciu, które rozpoczynały naukę w pierwszej klasie do matury dotrwały tylko cztery. Z mojej ławki odeszła pierwsza Ewa, która przeniosła się do klasy równoległej w tej samej szkole. Po pierwszej klasie odeszła również Karolina przechodząc do liceum w Tychach. Kiedyś odwiedziła nas opowiadając ciekawą historię. Otóż w nowej klasie na jakąś imprezę ktoś przyniósł wino o nazwie „Bosco”. Ponieważ zasmakowało im, kilka osób założyło nieformalny klub Bosco – zbierali butelki po tym winie. Gdy już opróżnili osiem butelek, jakiś „życzliwy” gdzieś doniósł i musieli się tłumaczyć milicjantom wyjaśniając zasady klubu. Nie była to żadna akcja polityczna, ale komuś się taką wydała.

Nie pamiętam, kiedy odeszła Irena – czy po pierwszej klasie, czy po drugiej, kiedy odeszło chyba najwięcej uczniów. Mówiąc szczerze też byłam bliska odejścia. Wtedy mieliśmy problemy z matematyką i fizyką, ja miałam problemy z biologią i liczyłam, że na świadectwie końcowym będę miała trzy oceny dostateczne. Gdy przed końcem roku wspomniałam wychowawczyni, że też chcę odejść, ta stwierdziła: Ty, przecież należysz do przodujących uczniów, nie ma mowy.” Okazało się, że nauczyciele akademiccy uznali, że w „normalnej” klasie mielibyśmy lepsze oceny i podnieśli nam oceny o jeden stopień. Jakimś cudem z biologii też się wybroniłam i pozostałymi na świadectwie oceny dobre i bardzo dobre. Moje koleżanki z ławki Elka i Basia były bardziej konsekwentne i zmieniły klasy – Ela na równoległą w tej samej szkole, a Basia na taką samą w Mysłowicach, gdzie mieszkała. Wydaje mi się, że Ela miała żal do mnie z tego powodu.

Tak więc pozostałam sama z mojej czteroosobowej ławki, a oprócz mnie Mariola, Jadzia i Halina. Wypadło mi być w parze z Mariolą, z którą razem robiłyśmy ćwiczenia w pracowni fizycznej, siedziałyśmy w pracowni geograficznej i innych. Znajomość jednak nie wyszła poza zwykłe koleżeństwo – miałyśmy chyba zbyt różne charaktery i zainteresowania. Jadzia i Halinka od pierwszej klasy zaprzyjaźniły się i stały prawie nierozłączne. Jeśli komukolwiek czegoś w życiu zazdrościłam, to właśnie ich przyjaźni. Jadzia od początku miała konkretne zainteresowania i plany na przyszłość – chciała być architektem, więc dodatkowo uczęszczała na zajęcia z rysunku w Pałacu Młodzieży. Ukończyła studia i pracowała jako architekt – nie wiem, czy zrealizowała swoją wizję tego zawodu, w każdym razie praca pozwoliła jej na realizację swoich pasji – podróży w najdalsze kąty świata. Halina chciała być nauczycielką i też zrealizowała swoje plany życiowe.

W pierwszej klasie Halina stała się obiektem niezbyt wyszukanych żartów niektórych kolegów. Z początku mogło to być przyjęte jako przejaw zainteresowania, ale po pewnym czasie stawało się uciążliwe. Halina starała się dostosować i traktować zaczepki jako żarty, potrafiła śmiać się też z siebie, ale w końcu powiedziała – „dość”. Przed jakąś lekcją wychowawczą wstała i powiedziała głośno, że docinki i zaczepki stają się nudne i nieciekawe, przestaje się jej to podobać i albo chłopcy przestaną tak się zachowywać, albo poruszy tę sprawę w obecności wychowawczyni. Po tym sprawa się zakończyła.

Nawiasem mówiąc, wtedy chyba nauczyłam się, że jeśli nam coś doskwiera, jeśli coś nam się nie podoba, ktoś sprawia nam przykrość, to trzeba spokojnie o tym tej osobie powiedzieć. Ktoś może nie być świadomy, że nas rani.

Kiedyś moja teściowa będąc z wizytą u nas na obozie skarżyła się, że nie chce by jakaś pani zwracała się do niej „babciu”. Powiedziałam jej – To niech mama jej to powie… I niedługo potem teściowa zadowolona opowiedziała mi : – Kiedy pani Krysia zwróciła się do mnie „Babciu” spojrzałam na nią i stwierdziłam, że chyba nie pamiętam takiej dużej wnuczki. – I pani Krysia przeprosiła, zwracając się- Proszę pani. To taka dygresja….

Ta historia jest wstępem do najgorszej, czarnej plamy na honorze naszej klasy, o której nie mogę zapomnieć… ale o tym w następnym liście. Pozdrawiam E.

24.06.2018r

Drogi E…

Zgodnie z zapowiedzią teraz co nieco o koleżankach i kolegach. Jak to zwykle bywa w dużej grupie, z niektórymi ludźmi zna się lepiej, z innymi mniej. Na mój własny użytek wyodrębniłam kategorię ludzi „słońc” – czyli takich, wokół ludzie się gromadzą, chcą ich słuchać, mają autorytet.

Spotykałam ich w życiu całkiem sporo.

Jak już kiedyś pisałam, liczba uczniów w naszej klasie bardzo się zmieniała. Pierwsi wykruszyli się po pół roku, inni po roku, a jeszcze inni po półmetku po drugiej klasie liceum. W trzeciej i czwartej klasie zostały już tylko 23 osoby i tyle zdało egzamin maturalny. Z pozostałych, poza jednym wyjątkiem, wszyscy przenieśli się do klas równoległych i nie stracili roku.

Wszystkich wspominam ciepło, z niektórymi udało się kontaktować także po zakończeniu szkoły – początkowo spotykaliśmy się regularnie co pięć lat w różnym składzie, czasem częściej.

Nie mogłam być na wszystkich spotkaniach ze względu na charakter mojej pracy – weekendy w sezonie miałam wszystkie zajęte, ale co pięć lat w jakimś gronie się spotykaliśmy, później nawet częściej. Wtedy też poznawałam kolegów z innej strony, ale po jakimś czasie stwierdziłam, że charaktery pozostały te same. Czasem zdarzało się, że jakieś stwierdzenie, gest, zachowanie rzucało nowe światło na daną osobę, ale ogólnie mówiąc zostaliśmy generalnie tacy sami jak w czasach licealnych, a koleje życia raczej utwierdzały lub pogłębiały tylko cechy, które w ludziach tkwiły.

17.09

Zaczęłam pisać i przerwałam na długi czas. Sezon letni był dosyć trudny, potem nie umiałam zebrać się w sobie. Trochę mi przeszedł zapał. Znowu zaczęłam oglądać „Grzech Fatmagule”, bo mam nadzieję, że trochę zeszłorocznego entuzjazmu powróci. Staram się nie stracić nic z tego co udało mi się osiągnąć przez ubiegłe dwa lata.

Poza tym staram się uporządkować wspomnienia i przypomnieć dawne lata, by móc jak najlepiej wszystko opisać – no i przekonałam się, jak mało wiemy o innych lub jak mało pozostaje we wspomnieniach. Okruchy pamięci, słowa, wrażenia , po czterech latach wspólnego spędzania czasu na lekcjach, przerwach i wycieczkach tak mało zostało.

Trochę więcej mogę powiedzieć tylko o kilku osobach, a i tak nie wiem, czy to prawdziwi oni, czy tylko moje wrażenie. Prawdą jest to, co usłyszałam z ust Fatmagule, że „wszyscy jesteśmy zamkniętą księgą, a przyjaciele mogą co najwyżej odczytać tytuły niektórych rozdziałów tej księgi,,,”. Poza tym staram się uporządkować wrażenia i wspomnienia, a to wcale nie takie łatwe. No i…usiłuję przypomnieć sobie wszystkie nazwiska kolegów i ciągle mi kogoś brakuje.

W końcu udało mi się przypomnieć wszystkich, którzy zdali maturę i większość tych, którzy odeszli wcześniej do klas równoległych – i Janusza, który jedyny nie uzyskał promocji w drugiej klasie i odszedł do szkoły bliżej miejscowości w której mieszkał.

Niestety, kilka osób już odeszło. To najsmutniejsze okazje do spotkań, ale wiadomości są przekazywane i większość z nas pojawia się tam, tak jak spotykaliśmy się z okazji ślubów wiele lat temu. Nie ma Jurka, Jacka T i Henia, pożegnaliśmy też naszą panią wychowawczynię. Teraz mieszkam dość daleko i niewiele wieści do mnie dociera, ale wspomnienia wracają.

Ciąg dalszy w nowym liście…

Do następnego razu

E.

List 20 10.06.2018

Drogi E.

Teraz ciąg dalszy ględzenia o szkole, bo skoro zaczęłam…
Następnym przedmiotem nauk zapamiętanym była geografia. Może nie ze względu na treści, ale przez to, że uczyła nas jej nasza wychowawczyni, pani Zofia Ł. Przez kilka miesięcy była chora i wtedy mieliśmy zastępstwo z inną panią. Wtedy wypadała geografia Polski, regiony, przemysł, rolnictwo itp. Pani zastępczyni wychodziła z założenia, że nie warto uczyć się tego, co jest, ale jakie są perspektywy rozwoju poszczególnych branż. Wtedy były lata siedemdziesiąte, Polska zgodnie ze sloganami rządzącej partii „rosła w siłę”, a więc perspektywy w każdej dziedzinie i na każdym polu były świetlane… . Ten dział był bardzo łatwy do uczenia. Nasza pani wymagała od nas większej wiedzy, szczególnie znajomość mapy świata – nazwy mórz, wysp, rzek, gór, państw i ich stolic. Patrząc z perspektywy lat, wiedza ta się przydaje, choć nazwy i granice się częściowo pozmieniały. Świat się zmienił, technika, rzeczy codziennego użytku stają się podobne, wręcz często jednakowe, a ludziom tak trudno się porozumieć…
Wracając do geografii – najgorsza do nauki była Afryka – tyle państw i tyle stolic. Kiedyś pani zagięła nas każąc szukać wyspy Formoza, a to był Tajwan. Wtedy mało się zwiedzało, mało kto miał możność wyjechać poza granice kraju, więc uczyło się z ciekawością. Nauka geografii trwała trzy lata. W czwartej klasie kontakty z wychowawczynią mieliśmy tylko na tzw. godzinach wychowawczych, w trakcie których załatwiało się sprawy bieżące, jakieś składki, omawianie wycieczek, oczywiście omawianie zachowania uczniów, szczególnie po większych wybrykach. Kiedyś w ramach eksperymentu sami sobie wystawialiśmy oceny z zachowania /była taka ocena na świadectwie/. Oceniało się nie tylko postawę na lekcjach czy przygotowanie do zajęć, ale dodatkowe punkty dostawało się za tzw. prace społeczne i przynależność do organizacji. Kilka osób zapisało się do organizacji ZMS/związek młodzieży socjalistycznej/ , część należało do ZHP, a kolega Witek w rubryce „przynależność do organizacji” wpisywał PSJ, czyli Polskie Stowarzyszenie Jazzowe… O tych sprawach napiszę może osobno.
W ostatniej , czwartej klasie przekonaliśmy się, jak wiele pani profesor o nas wiedziała, znała nasze środowiska i charaktery. Gdy patrzę na to z perspektywy lat, wydaje mi się, że prowadzenie naszej klasy to było wyzwanie. Klasa jakby elitarna, wielu rodziców zaliczało się do osób znanych, zasłużonych w środowisku. Na początku profesorowie starali się „sprowadzić nas do poziomu”, ale ja nie zauważyłam, by ktoś wynosił się nad innych z powodu rodziców. Byliśmy normalnymi, wesołymi młodymi ludźmi.
I jeszcze kilka przedmiotów nauczania, które zapadły mi w pamięć. W pierwszej klasie mieliśmy do wyboru lekcje plastyki lub lekcje muzyki. Wybrałam plastykę. Było to niewiele godzin i trudno było znaleźć nauczyciela plastyki, więc mieliśmy po kolei trzech. Pierwsza była pani, która starała się nauczyć nas czegoś według programu, omówiła z nami style w sztuce starożytnej, a poza tym rozwijała w nas wyobraźnię plastyczną każąc nam malować np. uczucia, burzę itp. Prowadziła nas też do galerii działających w Katowicach prowokując nas do dyskusji o stylach malarzy, których prace oglądaliśmy. Nawet, gdy już nas nie uczyła chodziliśmy od czasu do czasu do galerii. Było ciekawie, ale krótko. Po niej był pan, artysta plastyk, prowadzący również pracownię metaloplastyki w pobliskim Domu Kultury. Byliśmy tam dwa razy, próbując naszych sił w tej dziedzinie. Pamiętam, że na jego lekcjach szkicowaliśmy postać ludzką. Też uczył nas krótko. Ostatnim nauczycielem był starszy pan, artysta malarz, którego prace czasem były obecne w galerii. Niestety, wtedy uważałam, że nie były nowatorskie i ciekawe – malował portrety w tradycyjnym stylu. Trochę nam opowiedział o artystach baroku, więcej nie zdążył, bo klasę „sprofilowano”, czyli zdecydowano, że nie musimy poświęcać się nauce mniej ważnych przedmiotów na rzecz matematyki i fizyki.
W drugiej albo trzeciej klasie wprowadzono nam eksperymentalnie przedmiot pod długą nazwą ”Przygotowanie do życia w rodzinie socjalistycznej”, którą zmieniliśmy na „Lenin a sex”. Nie było nauczycieli o tej specjalności, więc przedmiot prowadziła pani od polskiego. Na wstępie zapowiedziała, że nie jest specjalistką, więc jeśli zgłosimy zapotrzebowanie na tematykę dotyczącą życia seksualnego to znajdzie kogoś do poprowadzenia takich zajęć. Postanowiła, że będziemy dyskutować o naszych wyobrażeniach życia rodzinnego, typach rodzin, postawach poszczególnych członków rodziny wykorzystując nasze doświadczenia ale i wiedzę wyniesioną z literatury. Były to zupełnie inne czasy, inna obyczajowość i taka tematyka nam odpowiadała. Zresztą i na tych lekcjach, a nie było ich dużo w programie, wywiązywały się burzliwe dyskusje. Zapamiętałam szczególnie jedną, gdy mówiliśmy o naszych wizjach przyszłości. Kolega Tomasz stwierdził, że najpierw studia, kariera naukowa, dopiero, gdy już osiągnie stosowny status pomyśli o małżeństwie i rodzinie. Niektórym nie podobało się takie wyrachowanie, innym tak i dyskusja się rozwinęła nie tylko na lekcji. /Po latach okazało się, że Tomasz zrealizował swoje zamierzenia i plany…/
O „tych innych sprawach” nie mówiło się głośno, nie było takiego dostępu do wiedzy jak obecnie. Zresztą ja byłam wychowywana w rodzinie tradycyjnie katolickiej, a i temperament nie skłaniał mnie do niczego więcej niż marzenia o porozumieniu dusz. Co prawda wtedy do kin wszedł film „Seksolatki”, gdzie próbowano poruszać ten temat – nawet wybraliśmy się na niego w kilkuosobowej grupie- ale nie zrobił na mnie szczególnego wrażenia. Nie wiem jak inni, szczególnie chłopcy, odnosili się do tych spraw, chyba szczytem rozpasania było przeczytanie fragmentów „Kochanka Lady Chatterley” (chyba tak brzmiał tytuł) zamieszczonych w czasopiśmie „Literatura na świecie” – dosyć trudno dostępnym. Tak, że ani Lenin, ani sex…
No i ostatnim przedmiotem było oczywiście wychowanie fizyczne, prowadzone przez panią profesor. Nie byłam szczególnie sprawna, ale lubiłam ćwiczyć, lubiłam się zmęczyć i starałam się nie opuszczać tych lekcji. Przez jakiś czas chodziliśmy na zajęcia na basenie kąpielowym, gdzie nie umiejący pływać uczyli się, niestety, ja już umiałam utrzymywać się na wodzie, więc nie pływam stylowo, ale i nie tonę.
Po wielu latach zastanawiam się, co pozostało z wiedzy i doświadczeń życiowych z okresu szkoły średniej. Na pewno coś pozostało, choć w tej chwili trudno powiedzieć jaką część wiedzy zawdzięczam liceum, a jaką pozostałym okresom życia. W każdym razie był to ważny czas, poznawanie świata i ludzi, zdobywanie doświadczeń życiowych.
W następnym liście postaram się napisać coś więcej o koleżankach i kolegach…

Pozdrawiam Ellani.

PS. Przeczytałam ponownie fragmenty o lekcjach szkolnych i przypomniałam sobie o jeszcze dwu przedmiotach nauki i ich nauczycielach. Pierwszym było tzw. wychowanie techniczne, w zamierzchłych czasach / w podstawówce/ zwane pracami ręcznymi. W podstawówce zajęcie te mieliśmy osobno – chłopcy bardziej techniczne, dziewczęta robótki i gotowanie. Jednak chłopcy też mieli elementy gotowania a my prace techniczne – no i w tej dziedzinie często wykazywali się rodzice… W liceum zajęcia były wspólne, przypominam sobie elementy rysunku technicznego, jakieś prace niezbyt ważne, bo dodatkowe dobre oceny można było uzyskać za wpisanie rodziców do Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej /składka roczna 1 zł/, albo szczególnie za przynoszenia materiałów do zajęć. Drugim z przedmiotów było przysposobienie obronne, czyli elementy pierwszej pomocy medycznej, praca z mapą, szkicowanie terenu, strzelanie z KBKS i różne inne ciekawe zajęcia. O ile pamiętam przedmiot rozpoczynał się w drugiej klasie i wtedy uczyła go młoda pani. Dzięki temu drużyna harcerska mogła wypożyczyć sprzęt na manewry techniczno-obronne, biwak, który wymaga osobnego opisu. W następnych klasach uczył nas emerytowany wojskowy, miłośnik szachów, więc na przerwach grał z uczniami. Raz opowiadał o walkach w Bieszczadach w 1947 roku, w których brał udział jako bardzo młody żołnierz. Wtedy w programie kładziono nacisk na zachowanie się w przypadku wybuchu bomby atomowej. Ktoś powiedział, że wtedy trzeba się przykryć białym prześcieradłem i czołgać na cmentarz /to był taki wisielczy żart/. Pan major stwierdził, że nigdy nie należy poddawać się, bo zawsze jeszcze można coś zrobić dla uratowania siebie lub innych, a najgorsze jest nicnierobienie i poddanie się bez walki. Chyba miał rację. To tyle E.

List 18 30.05.2018

Miły E.

Znów staram się powrócić do czasów szkoły średniej. Teraz pokrótce o reszcie przedmiotów nauczania i nauczycielach.

Wspomniałam już kiedyś o historii i profesorze X. Historia w szkole podstawowej od czasu przeczytania „Pana Wołodyjowskiego” należała do moich ulubionych przedmiotów. Czytałam dużo powieści i opowiadań historycznych i starałam się porównać z wiedzą naukową – co jest fikcją literacką, a co prawdą. W liceum profesor był bardzo surowy, „starej daty”. Na początku lekcji odpytywał z poprzednich tematów, czasem ironicznie komentując niewiedzę uczniów. Teraz już nie wiem dlaczego, ale ogromnie się go bałam. Pewnego razu po wywołaniu do tablicy i odpytywaniu dostałam trójkę. Było to na początku pierwszej klasy i nie byłam przyzwyczajona i uodporniona na takie oceny. Poza tym, niestety, gdzieś w głębi byłam bardzo wrażliwa i często łzy same, wbrew mojej woli ukazywały się w oczach. Tak też stało się wtedy. Trochę mi to pomogło w następnym czasie, bo często zdarzało się, że po odpytaniu jakiegoś ucznia profesor zwracał się do klasy – ”Czy ktoś chciałby coś dodać?” . Można się było zgłosić i odpowiedzieć z ławki. Po wszystkim profesor oznajmiał, jakie stopnie zapisze również tym, którzy uzupełnili odpowiedź. Starałam się zgłaszać do tych odpowiedzi i chyba już nigdy więcej nie byłam wywoływana do tablicy… Profesor zyskał nasze uznanie, gdy kiedyś przed klasówką z języka polskiego starosta klasy odważył się poprosić go o zrezygnowanie z odpytywania w tym dniu, Profesor zapytał o powód i zakres materiału z polskiego. Były to utwory Mickiewicza -Ballady i romanse, Oda do młodości itp. Zaczął nas odpytywać z polskiego poprawiając z pamięci teksty utworów. Miał ogromną wiedzę i pamięć O tym jak bardzo jestem zestresowana przekonałam się na pierwszej lekcji historii w klasie trzeciej. Po dzwonku poczułam jak cała drżę, czułam każdy nerw w ciele … a tu do klasy weszła pani, zamiast profesora. W trzeciej i czwartej klasie historię wykładała pani, która przygotowała nas do matury – tych, co historię wybrali jako przedmiot egzaminacyjny, w tym mnie, z dobrym skutkiem.

Następnym przedmiotem, który zapisał się w mojej pamięci jest chemia. W pierwszej klasie było bardzo trudno zdobyć podręczniki do wszystkich zajęć. Nie znałam nikogo z klas wyższych, a nowych podręczników było zbyt mało. Starałam się uważać na lekcjach, ale trzeba było rozszerzyć materiał i zrobić zadania. Nie zawsze się to udawało, czasem pożyczałam książkę od kolegów tuż przed lekcjami. Pewnego razu tramwaj się spóźnił i nie zdążyłam. Chemia była na pierwszej lekcji i zostałam wywołana do odpowiedzi. To była pierwsza ocena niedostateczna w liceum i szok. Straciłam serce do chemii. Za to, kiedy pod koniec pierwszej klasy starosta /czyli szef samorządu klasowego/ dzielił podręczniki do klasy następnej i stwierdził „Pierwszy podręcznik do chemii dla Ewy” poczułam się w swojej klasie na właściwym miejscu.

Następnym zapamiętanym przeze mnie przedmiotem nauczania była biologia.

Jedna z pierwszych lekcji, które zapamiętałam do końca życia: Pani profesor postanowiła zrobić powtórkę materiału ze szkoły podstawowej.

„-Powiedzcie mi, jakie są elementy budowy komórki? – Widza programowa podstawówki była bardzo ograniczona. – Ktoś się zgłosił.- Komórka składa się z jądra, plazmy i błony komórkowej.- Z czego jeszcze? … no, kto wie? – Cisza. No, aparat…cisza,,, Golgiego. – Proszę, co jeszcze? – To przecież łatwe… Pani zaczęła cedzić Re..? Reti .. cisza. – Retikulum endoplazmatyczne!

Do dziś dokładnie nie wiem, co to takiego, ale nazwę zapamiętam do końca życia… Jak wielu profesorów, pani od biologii również uważała, że jej przedmiot jest najważniejszy i to co obejmuje program książkowy to za mało. Powinniśmy byli rozszerzać naszą wiedzę korzystając z podręczników akademickich. Gdy w czwartej klasie pani zapytała na jakie kierunki chcemy zdawać na studia, kolega Jasiu nie przyznał się, że wybiera medycynę, bo był świadomy, że wtedy cała klasa musiałaby „przechlapane”, a on nie miałby łatwego życia ani na biologii , ani wśród kolegów. Zresztą zdał na medycynę mimo to i został lekarzem. Podobnym przedmiotem była higiena, ale tylko w jednej klasie i godzina tygodniowo, więc nie odcisnęła się w mej pamięci niczym szczególnym. Trochę dużo się rozpisałam, więc ciąg dalszy w następnym liście…

Pozdrawiam Ellani.