Bułgaria c.d Góry Riła

Drogi E.

Wielkie Tyrnowo to piękne miasto, położone nad rzeką Jantrą, dawna stolica Bułgarii. Obejrzeliśmy ruiny zamku na wzgórzu Carewec, zapamiętałam czerwone dachy domów schodzących schodkowo ze wzgórza w zakolu rzeki . W planach wyjazdu mieliśmy tygodniowy pobyt w górach Riła a potem transfer nad morze i spędzenie reszty czasu nad morzem Czarnym. W góry trzeba było dojechać pociągiem do stolicy kraju , Sofii, a stamtąd autobusem do Rilskiego Monastyru. Wróciliśmy do Gornej Oriachowicy, gdyż stamtąd jeździły pociągi do Sofii. Rozeznaliśmy rozkład jazdy. Za kilkanaście minut jechał w tym kierunku pociąg osobowy, a po ponad dwóch godzinach – pospieszny. Znając nasze krajowe realia postanowiliśmy nie czekać na pośpieszny, ale wyjechać wcześniej osobowym. Nie była to najlepsza decyzja. Przejazd trasy o długości 0k 200 km zajął nam cały dzień. W dodatku w połowie trasy, w miejscu bliżej nam nieznanym nasz pociąg stanął, stał bardzo długo, by w końcu przepuścić pociąg pospieszny…. Pasażerów było bardzo niewielu, w sąsiednim przedziale jechali, zachowując się dość głośno jacyś mężczyźni, tubylcy. Pamiętam doskonale zaskoczenie jakie wywołały we mnie te głosy. Czytając napisy w cyrylicy rozumieliśmy więcej – język bułgarski należy do słowiańskich, natomiast ton i melodia głosu wskazywały na coś arabskiego. Tłumaczyłam sobie, że lata okupacji tureckiej miały na to duży wpływ, ale nie próbowałam sprawdzić tej teorii. /Teraz wiem, że turecki i arabski bardzo się różnią, ale wtedy nie byłam tego świadoma/

Wieczorem znaleźliśmy się w stolicy. Trzeba było poszukać jakiegoś noclegu, bo trudno rozbić namiot na skwerku w centrum. W tamtych czasach turystyka, jak większość gałęzi gospodarki była upaństwowiona. Odpowiadało nam to, bo w tym kraju wszystkie sprawy można było załatwić w jednej firmie. Wystarczyło znaleźć neon lub tablicę z napisem „Balkanturist”. Zapytaliśmy o placówkę Balkanturistu jakiegoś człowieka w mundurze, chyba wojskowego. Ten nie tylko zaprowadził nas na przystanek tramwajowy, powiedział, ile przystanków mamy jechać, ale kupił nam bilety i nie chciał zwrotu pieniędzy za nie. W Balkanturiście uprzejmy pracownik poinformował nas, że trwa Uniwersjada – międzynarodowa impreza sportowa i żadnego miejsca w żadnym hotelu nie znajdziemy. Zapytaliśmy wtedy o możliwość rozbicia namiotu. Ucieszony dał nam mapkę z trasą dojazdu do dużego campingu na obrzeżach miasta. Byliśmy na tyle zmęczeni, że na kamping wybraliśmy się taksówką. Jakoś pomieściliśmy się w osobowej taksówce z czterema wypchanymi plecakami. Oczekując w kolejce w recepcji podziwialiśmy młodą dziewczynę, która załatwiała petentów przechodząc płynne z jednego języka na drugi, trzeci i czwarty. W końcu zameldowaliśmy się na polu i zaczęliśmy rozkładać nasze gospodarstwo. Wysłałyśmy Romka na zwiady, by dowiedział się, gdzie można coś kupić do jedzenia i nabrać wody. Namiot stał, my czekałyśmy… W końcu nadszedł Roman, trochę zaaferowany. – Czy „promise” po angielsku to znaczy obiecuję? – Chyba tak,,, odpowiedziałyśmy. – To chyba obiecałem jakiemuś człowiekowi, że przyjdę do niego wieczorem. – Jak to? – Zaczepił mnie człowiek , zaprosił do swojej przyczepy kampingowej, pytał skąd jestem i chciał się umówić na wieczór. Wyglądał jakby pochodził gdzieś z krajów arabskich. – Roześmiałyśmy się -Pewnie widział, że masz trzy kobiety, taki harem i dlatego wzbudziłeś jego zainteresowanie.

Oczywiście Romek pozostał wieczorem z nami, nie chcąc natknąć się na „wielbiciela”.

Następnego dnia pojechałyśmy autobusem pozwiedzać stolicę Bułgarii. Mała źle się czuła i potrzebowała wypić ciepły napój, najlepiej herbatę. To dziś nie do wyobrażenia, ale w tamtych czasach prawie jedynym dostępnym napojem były gazowane oranżady firmy Schweppes, przeważnie pomarańczowe, rzadko trafiał się inny smak. Zaglądaliśmy w różne miejsca, ale nigdzie nie można było dostać ciepłego napoju. Na dworcu kolejowym zauważyliśmy napis ”kawa”. Zamówiliśmy napój i otrzymaliśmy…plastikowe kubeczki niewiele większe od naparstków z odrobiną napoju. Trochę nam pomogły, ale nie wiele. W końcu w jakimś lokalu na kształt samoobsługowego baru odkryliśmy słabą herbatę z cząstką cytryny,,, w metalowych miseczkach. Te miseczki uratowały nam wszystkim, nie tylko Małej, życie. Obejrzeliśmy zabytkową część miasta, w nim cerkiew św Niedzieli, oraz sobór Aleksandra Newskiego. W soborze trwało nabożeństwo,

więc staraliśmy się obejrzeć ile się dało stojąc w jednym miejscu, by nie przeszkadzać. Następnego dnia bez przeszkód wyruszyliśmy w stronę gór Riła, gdzie chcieliśmy spędzić następny tydzień. Dojechaliśmy pod Rilski Monastyr, warowny klasztor z cerkiewką zajmującą centrum dziedzińca monastyru. Przeszliśmy przez zabudowania na drugą stronę kierując się w głąb doliny, gdzie według wiadomości Krysi powinno być pole namiotowe. W końcu natrafiliśmy na coś na kształt campingu, nad rzeczką stało kilka namiotów, jedyny budyneczek murowany stanowiła wygódka typu „tureckiego”. Krysia stwierdziła, że właściwe pole namiotowe jest dalej. Poszli z Romkiem go poszukać. Gdy wrócili, stwierdzili, że jest tam pole namiotowe, ale poza płotem i koniecznością opłaty warunki są takie same. Postanowiliśmy zaoszczędzić i rozbić namiot wśród tubylców, którzy korzystali z tego dzikiego pola. Później przekonaliśmy się, że przynajmniej raz w tygodniu „toaleta” była sprzątana. Na czas pobytu w górach mieliśmy planowane wyżywienie z konserw, z niewielkim dodatkiem produktów miejscowych, typu chleb i warzywa, głównie papryka, cebule, pomidory i ogórki. Zadziwiał nas chleb bułgarski – pszenna wysoka buła, powszechnie spotykana. Zrobiliśmy przegląd naszych zapasów. Przeważnie były to najczęściej dostępne konserwy „Turystyczne”, w charakterystycznych zielonych etykietach, zupki w proszku, i jedna konserwa pod nazwą „kiełbaski leszczyńskie”. Kiełbaski postanowiliśmy zachować na ostatni dzień w górach. Następnego dnia zwiedziliśmy cerkiew i monastyr, zrobiliśmy zakupy i opalaliśmy się nad rzeczką. Potem podążyliśmy dalej w głąb doliny, w kierunku partyzanckiej polany – tak wtedy nazywało się to miejsce. Dowiedzieliśmy się, że w czasie II wojny światowej klasztor stanowił zaporę chroniącą głąb doliny i był ostoją partyzantów. Teraz zabierając się do spisywania wspomnień skorzystałam z internetu, by przypomnieć sobie topografię tych miejsc. Zapamiętanej z tych czasów nazwy „Partizancka poliana” nie znalazłam na mapach. Czyżby historia się zmieniła?

Następnego dnia zaplanowaliśmy wejście na górę, naszym celem było „sedemite ezera”, czyli siedem jezior górskich. Wyszliśmy dość wcześnie rano zabierając ze sobą dokumenty i pieniądze. Za monastyrem weszliśmy na szlak, który prowadził lasem, brzegiem żlebu, na dnie którego płynął strumyk. Wąska ścieżka prowadziła w górę, w kierunku naszego celu. W pewnym momencie zorientowaliśmy się, że brakuje znaków szlakowych, ale kierunek się zgadzał, a „najważniejszy jest stosunek, jaki do celu ma kierunek”, więc szliśmy dalej. Skończył się las, pokazały się płaty trawy, ale skończyła się i ścieżka… Po drugiej stronie żlebu widzieliśmy ścieżkę, także prowadzącą w górę. Żałowaliśmy, że nie idziemy nią, ale była zbyt daleko ioddzielał nas od niej kamienisty jar. Robiło się gorąco, odległości w górach były większe niż na mapie, zresztą, choć w linii prostej odległość nie była zbyt wielka, to przewyższenie było prawie kilometrowe. Stok stawał się coraz bardziej stromy, więc chwytając się kępek trawy wspinaliśmy się w górę na przełaj. W końcu stromizna zelżała, pojawiły się ścieżki wydeptane czy to przez turystów, czy przez owce, których stado wkrótce ujrzeliśmy . W końcu z drugiej strony wzniesienia ujrzeliśmy przepiękny widok jezior, nad którymi, i czasem wokół nas przepływały obłoki. Jeziora były poniżej nas na lewo, a na prawo w oddali ujrzeliśmy murowany budynek i grupę ludzi. Było to schronisko „Iwan Wazow” /kimkolwiek był zachowam go we wdzięcznej pamięci/. Wykrzesaliśmy resztę sił, by dotrzeć do źródła odpoczynku i napoju. Było już dosyć późno, więc zapytaliśmy o możliwość noclegu. Udało się. Jedliśmy kolację, gdy podszedł do nas któryś z gości z pytaniem, czy taboret stojący obok nas jest wolny. Kiwnęliśmy głowami i widząc jego niepewność dodaliśmy po rosyjsku „da”. W końcu zorientował się, że ma do czynienia z obcokrajowcami i taboret zabrał. My przypomnieliśmy sobie równocześnie, że w Bułgarii kiwanie oznacza zaprzeczenie, a potwierdzeniem jest kręcenie głową.

Po śniadaniu wyruszyliśmy w drogę powrotną. Zeszliśmy do pierwszego jeziorka, zmoczyliśmy ręce i twarze i odnaleźliśmy szlak powrotny. Prowadził on w stronę ścieżki, którą oglądaliśmy poprzedniego dnia, ale wpierw musieliśmy sforsować grupę skał i głazów. Schodziliśmy i ścieżka, która wczoraj wyglądała na równą i łagodną, dziś okazała się kamienista, wyboista i trudna do przejścia. Za to po przeciwnej stronie żlebu teren wydawał się gładki i łagodny z przyjemną ścieżką prowadzącą w tym samym kierunku. Z trudem w ciemnościach dotarliśmy na miejsce biwaku. Otworzyliśmy namiot i Mała rozpoczęła poszukiwanie latarki, którą jako jedyna zabrała z Polski. Zawsze wkładała ją do kieszeni wszytej wewnątrz namiotu. Jakoś latarki nie potrafiła znaleźć, a w namiocie zrobił się ogromny bałagan. Odnaleźliśmy nasze śpiwory i położyliśmy się spać.

Następnego dnia zrozumieliśmy przyczynę bałaganu i braku latarki. Namiot obok nas, w którym biwakowali jacyś chłopcy bułgarscy zniknął, a w resztkach ogniska zauważyliśmy puszkę po kiełbaskach leszczyńskich.

Na szczęście większych strat nie było, ale potrzebowaliśmy czegoś do oświetlania ciemności. Kupiliśmy więc w monastyrze świeczkę, przepłacając, ale nie postawiliśmy jej przed ikoną. Nadszedł czas opuszczenia pięknych gór Riła. W ostatnim dniu, dosłownie na pół godziny przed odjazdem autobusu wstąpiliśmy jeszcze do muzeum klasztornego. Obejrzałam piękne rzeczy, ale urzekła mnie rzec absolutnie cudowna – krzyż wyrzeźbiony przez mnicha, który w ramionach przedstawił sceny biblijne.

Rozpisałam się, więc o nadmorskiej części wyprawy w następnym liście.

Pozdrawiam. E